Жил бүрийн 6-р сарын 1-ний өдрийг олон улсад дэлхийн сүүний өдөр болгон тэмдэглэдэг. Дэлхийн 50 гаруй улс орон уламжлал болгон тэмдэглэдэг энэхүү өдрийг манай улс 2016 оноос хойш тэмдэглэн өнгөрүүлж байна. Энэ өдрөөр дамжуулж сүү сүүн бүтээгдэхүүн, шим тэжээлийн ач холбогдлыг сурталчлан таниулдаг.

Өнөөдөр Хүнс, хөдөө аж ахуй, хөнгөн үйлдвэрийн яам, НҮБ-ын Хүнс, хөдөө аж ахуйн байгууллага, Ази тивийн сүү үйлдвэрлэлийн Нарийн бичгийн дарга нарын газар, Монголын хүнсчдийн холбооны дэргэдэх Сүүний мэргэжлийн зөвлөлийн төлөөлөл хамтран "Дэлхийн сүүний өдөр"-т зориулсан хэвлэлийн бага хурал зохион байгууллаа.

Хэвлэлийн хурлын үеэр Хүнс, хөдөө аж ахуй хөнгөн үйлдвэрийн яамны Хүнсний үйлдвэрийн бодлогын хэрэгжилтийг зохицуулах газрын дарга Л.Чой-Иш сүүний салбарт хийгдэж байгаа болон цаашид хийгдэх ажлын талаар мэдээлэл өгсөн. Тэрбээр Сүү, сүүн бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэхэд оролцдог малчид, фермерүүд, үйлдвэрүүд, худалдаа борлуулалт хийдэг аж ахуйн нэгжүүд, төр болон төрийн бус байгууллагынханд Дэлхийн сүүний өдрийн мэнд дэвшүүлээд хамгийн гол хүмүүс бол хэрэглэгчид гэдгийг онцоллоо. 

Хүнс хөдөө аж ахуй хөнгөн үйлдвэрийн яамнаас сүүний хэрэглээг нэмэгдүүлэх, үйлдвэрлэлийг дэмжих зорилгоор сүүний урамшууллыг өнгөрсөн оны 11-р сараас энэ оны 3-р сарыг дуустал нийт 9.4 сая литр сүү бэлтгэн нийлүүлсэн малчин, эрчимжсэн мал аж ахуй эрхлэгч нарт олгосон. Сүүний урамшууллын гол зорилго нь импортын хуурай сүүний хэмжээг багасгах, дотоодын үйлдвэрүүд, малчин, фермерүүдээ дэмжих юм. Мөн анхан шатнаас эцсийн бүтээгдэхүүн хүртэлх бүх үе шатанд сүү бэлтгэлийн системийг нэвтрүүлэх ач холбогдолтой. Цаашид салбар яам сүү, сүүн бүтээгдэхүүнийг экспортод гаргахад анхаарч байна. Одоогоор экспортод гарч байгаа бүтээгдэхүүний тоо хэмжээ, нэр төрөл цөөхөн хэдий ч бяслаган, аарцан, жимс сүүний холимог бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэж гадаадын зах зээлд гаргах боломж байгааг тэрээр хэлж байлаа. Түүнчлэн бага насны хүүхдүүд, бага ангийн сурагчдад өдөр бүр нэг аяга сүү хэрэглэх боломжийг бүрдүүлэх зорилгоор энэ чиглэлд төвлөрөн ажиллаж байгаа юм.

Хэвлэлийн хуралд НҮБ-ын Хүнс, хөдөө аж ахуйн байгууллагын Монгол дахь суурин төлөөлөгч Винод Ахужа оролцсон. Тэрбээр “Ази тивийн нийт сүүний 80 орчим хувийг жижиг аж ахуй эрхлэгчид үйлдвэрлэж байна. Сүүний салбарын хөгжил нь жижиг тариаланч, малчдад олон давуу талыг бий болгохоос гадна өрхийн хүнсний аюулгүй байдал, хоол тэжээлийн чанарыг сайжруулдаг. Сүүлийн 30 жилд Азийн бүсийн сүүн бүтээгдэхүүний эрэлт гурав дахин нэмэгдсэн. Үүний үр дүнд ус орнуудын импортын сүү, сүүн бүтээгдэхүүний хараат байдал мөн адил нэмэгдсэн юм. Ийнхүү сүүн бүтээгдэхүүний хэрэглээ нэмэгдэж байгаа нь бүсийн хэмжээнд хүүхдийн хоол тэжээлийг сайжруулахаас гадна малчид, фермерийн аж ахуйг дэмжихэд чухал үүрэг гүйцэтгэж байна” гэсэн юм.

Сүү үйлдвэрлэгч томоохон 8 аж ахуйн нэгжийн нэгдэл болох Монголын хүнсчдийн холбооны дэргэдэх Сүүний мэргэжлийн зөвлөлийн дарга, Сүү ХК-ийн гүйцэтгэх захирал М.Болод “Монгол Улсын нэг иргэн нэг жилд дунджаар 88 кг сүү, сүүн бүтээгдэхүүн хэрэглэж байна. ДЭМБ-ын зөвлөмжийн дагуу энэ тоог 3 дахин нэмэгдүүлэх шаардлагатай. Цар тахлын энэ үед сүү, сүүн бүтээгдэхүүн дархлааг хэрхэн дэмждэг, хүний эрүүл мэндэд ямар ач холбогдолтой гэдгийг гадны судалгааны байгууллагууд судалж, нотолсоор байна.

Мөн ходоодны хелико бактерийг дарангуйлдаг бифидо бактер, пробиотик бүтээгдэхүүнийг түлхүү үйлдвэрлэж, бүтээгдэхүүн хөгжүүлэлтэд ашиглах хандлага руу эрчимтэй орсон байн. Цаашид Сүүний мэргэжлийн зөвлөл салбар яамтай хамтран үдийн сүү хөтөлбөрийг хэрэгжүүлэх, энэ үйл ажиллагаар дамжуулан өдөр бүр нэг аяга сүү хэрэглэх дадлыг хэвшүүлэх чиглэлд хамтран ажиллахаар холбогдох судалгаануудыг хийж байна” гэлээ.

Ази тивийн сүү үйлдвэрлэлийн Нарийн бичгийн дарга нарын газрын зохицуулагч Б.Батбаатар “Ази тивд дэлхийн хүн амын 60 гаруй хувь оршин сууж байгаа бөгөөд дэлхийн сүү үйлдвэрлэлийн 40 орчим хувийг нийлүүлж байна. Ази тивийн сүү үйлдвэрлэлийн Нарийн бичгийн дарга нарын газар Монгол Улсын Засгийн газар болон НҮБ-ын Хүнс, хөдөө аж ахуйн байгууллагын санаачилга, хамтын ажиллагаа, дэмжлэгээр Улаанбаатар хотод 2020 онд байгуулагдсан. Ази тивийн сүү үйлдвэрлэлийн түншлэл, санаачилгын зорилго нь Ази тивд нийгмийн хариуцлагатай, байгаль экологид ээлтэй сүүний салбарыг хөгжүүлэх, хөдөө орон нутгийн иргэдийн аж амьдралыг дээшлүүлэх, хүнсний шим тэжээллэг чанарыг сайжруулах, орон нутгийн болон бүс нутгийн эдийн засгийн хөгжилд хувь нэмэр оруулах юм.

Цаашид Ази тивд сүү үйлдвэрлэлийг тогтвортой хөгжүүлэх, сүү, сүүн бүтээгдэхүүний зөв зохистой хэрэглээг дэмжих, гишүүнчлэлийг өргөжүүлэх, ялангуяа зүүн хойд Ази, Төв Ази, Зүүн Ази, Баруун Азийн орнуудыг гишүүнээр элсүүлэх, Ази тивийн бүс нутагт сүүний салбарт хувийн хэвшлийн оролцоог нэмэгдүүлэх, бүс нутагт үнээний сүүний үйлдвэрлэлийн зэрэгцээ хонь, ямаа, ингэ, сарлаг, гүүний сүү үйлдвэрлэлийг хөгжүүлэх, улс орнууд харилцан туршлага солилцох чиглэлд идэвхтэй хамтран ажиллана. Та бүхэнд Дэлхийн сүүний өдрийн мэндийг дахин хүргэж, сүү, сүүн бүтээгдэхүүний үйлдвэрлэл, хэрэглээг дэмжихийг уриалж байна” гэсэн юм.