Манхан сумын Зэрэг гол багийн малчин, Монгол улсын гавъяат малчин Х.Эрдэнэ гуай 1990-ээд оны хувьчлалын үеэр тэмээ нэлээд хорогдож байсан тэр цагаас хойш тэмээний тоо толгойг өсгөхийг зорьж олон жилийн уйгагүй хөдөлмөрийнхөө үр шимээр тэмээн сүргийг  голлон маллаж ирсэн хашир туршлагатай малчдын нэг. Х.Эрдэнэ гуайнх одоо 250 гаруй тэмээтэй Манхан сумын нутаг "Тооройн элс" гэх газар өвөлжиж байна. Тэрээр тэмээ нь бэлчээрт хор хөнөөл багатай бөгөөд цас их орсон ч цасанд дарагддаггүй өндө

 УИХ-ын гишүүн С.Бямбацогтын хүсэлтийн дагуу Ховд аймагт олгох өвс, тэжээлийн хэмжээг нэмэгдүүлжээ. Ингээд УИХ-ын гишүүн С.Бямбацогтын ажлын албанаас ирүүлсэн мэдээллийн дэлгэрэнгүйг танилцуулъя.УИХ-ын чуулганы хуралдаанаар Засгийн газраас УИХ-ын гишүүн С.Бямбацогтоос тавьсан өвөлжилтийн бэлтгэл ажлыг хэрхэн ханган ажиллаж, анхаарч буй талаарх асуулгад хариулж байна. Энэ үеэр малчдад өвс тэжээлийг хэрхэн үнэгүй, хөнгөлөлттэй үнээр, зээлээр олгох талаар, шатахууны үнийг нэмэгдүүлэхгүй байхад

Бэлчээрийн өвс ургамал муу, цас ихтэй, цаг агаар хүнд байгаа энэ үед хээрийн болон уулын туруутан амьтад идэш тэжээлгүйдэж байна. Тиймээс Дэлхийн байгаль хамгаалах сангийн Ховд аймаг дахь Алтай соёны бүсийн салбараас Шарга-Манханы байгалийн нөөц газар болох "Онцын хөдөө", "Талын толгой" гэх 4 цэгт  "Боодол өвс-Бөхөнгийн амь" уриан дор биотехникийн арга хэмжээг зохион байгуулав.ВИДЕО:

Бөхөн, цагаан зээр зэрэг байгалийн ан амьтад ч идэш тэжээлээр дутагдаж байна. Өнгөрсөн жил зуншлага тааруу байсны улмаас бөхөнгийн нийт тархац нутагт  өвс муу гарсан.  Дээр нь  Шаргын говь, Хүйсийн говь, Дөргөний Хүрэн тал гээд бөхөнгийн тархац нутгаар цас ихтэй байгаагаас идэш тэжээлгүйдэж улмаар цаг хүндэрвэл хорогдох магадлалтай болоод байгаа юм. Тийм учраас Дэлхийн байгаль хамгаалах сангийн Алтай соёны бүсийн салбар, Бөхөн хамгаалах сүлжээ баг болон байгаль хамгаалагчид хамтра

Өнгөрсөн өдрүүдэд л гэхэд Мөст сумын Баянхайрхан, Хужирт багийн малчдын 50 хувь нь Алтай сумын Бодонч багийн нутагруу нүүжээ. Мөн Чандмань, Дарви сумын зарим багийн малчид нутаг сэлгэн нүүдэллэж байгааг сум, багийн удирдлагууд хэлж байв. Өвлийн ид хүйтэнд малчид бэлчээр өвс ургамал муутай, бэлчээрийн даац хэтэрсэн, цас ихтэй учраас хэдэн малаа харгана бут бараадуулж хэдэн хоногийн өл залгуулах гэж ийнхүү өөрийн аймгийн өөр сумдын нутагруу, өвөлжөөнөөсөө хаваржааныхаа бүс нутагруу

Сүүлийн өдрүүдэд орсон цас, зудын улмаас Ховд аймгийн хэмжээгээр нийтдээ 3904 толгой мал хорогдоод байна. Учир нь өвс тэжээл муутай, цас ихтэй, хүйтэн байгаагаас гол төлөв ямаа хотондоо дарагдан хорогдож байна.   Зундаа хур бороо багатай, өвс ургамлын гарц муу гантай байснаас энэ удаагийн цас мал, малчдад зуд, хорогдол дагуулж байна. Хэрэв бэлчээрийн өвс ургамал сайтай байсан бол энэ хэмжээний цас "ЗУД" биш харин хүн малд ундны ус, байгаль, бэлчээрээ сэргээн тэтгэх шар тос болно г

Өнгөрсөн өдрүүдэд  нийт нутгаар цас орсон. Цасны хээрийн хэмжилтээр цасны дундаж зузаан Ховд аймгийн Чандмань, Мянгад, Дөргөн сумдад 3-4 см, Жаргалант, Дарви сумдад 2 см, Эрдэнэбүрэн, Манхан, Үенч, Алтай сумдад 1 см цастай, харин Мөст, Дуут, Ховд, Цэцэг сумын төвд цасгүй, уулаараа бага зэргийн цастай байна.Цас ороогүй цасгүй байгаа дээрх сумдаар мал усгүйдэж, малыг холоос тууж усалж байгаагаас зутрах, олон мал нэг дор бөөгнөрөх зэрэг таагүй нөхцөл бүрдэж болзошгүй байна.     

Монгол Улсын ‘’Статистикийн тухай“ хуулийн 7 дугаар зүйлийн 1 дэх заалт, Монгол Улсын Засгийн газрын 2003 оны 224 дүгээр тогтоолын дагуу Үндэсний статистикийн хороо “Мал, тэжээвэр амьтдын тооллого”-ыг 2017 оны 12 дугаар сарын 7-ноос 17-ны өдрүүдэд улсын хэмжээнд зохион байгуулж явууллаа. Одоогоор  тооллогын урьдчилсан дүн мэдээ гарч байгаа бөгөөд Ховд аймгийн мал сүрэг 5 төрөлдөө 160 гаруй мянган толгойгоор өссөн мэдээтэй байна.ВИДЕО:

Ховд аймгийн Статистикийн хэлтсийн мэдээллээр  энэ оны 12 сарын 26-ны байдлаар  мал тооллогын урьдчилсан  дүнгээр Ховд аймаг 3448,3 мянган толгой мал тоолуулсан байна. Үүнээс тэмээ 25542, адуу 132086, үхэр 200598, хонь 1324052, ямаа 1766297 толгой мал тус тус тоолууллаа. Малын тоог урьд онтой харьцуулахад 167,9 мянган толгойгоор буюу 51, хувиар таван төрөлдөө өссөн дүн гарч байна.Урьдчилсан дүнгээр хамгийн олон мал  тоолуулсан сумдаар Манхан 296,6, Мянгад 263,9, Булган 258,5,

НҮБ-ын ХХ-ийн Мон 16/301 төсөл буюу Монгол орны баруун бүсэд газрын доройтол ба хөгжлийн сөрөг нөлөөллийг бууруулах, дүйцүүлэн хамгааллыг нэвтрүүлэх нь төслийн хүрээнд 2016-2017 онд Ховд аймагт ямар ажил хийгдсэн талаар төслийн орон нутгийн зохицуулагч Б.Баярсайханаас тодрууллаа. Төслийн үр дүнд Ховд аймаг Ногоон хөгжлийн хөтөлбөртэй болсон, Экологийн бүс нутгийн үнэлгээ хийсэн, Газар нутгийг орон нутгийн тусгай хамгаалалтанд авсан,  Сумдын нутаг дэвсгэрийн хөгжлийн төлөвлөгөөг боловсруулса